ശ്രീപത്മനാഭസ്വാമി ക്ഷേത്രം

         

🎪🎪🎪🎪🎪🎪 തിരുവനന്തപുരത്ത്കിഴക്കേകോട്ടയിലെ ശ്രീപത്മനാഭസ്വാമി ക്ഷേത്രം ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും സമ്പന്നമായ ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ഒന്നാണ്. കേരള ദ്രാവിഡ ശൈലികളുടെ സങ്കരമാണ് ഈ ക്ഷേത്രനിർമിതി .തിരുവാനന്തപുരി,അനന്തശയനനഗരി, ശ്രീവാഴും കോട് ഇതെല്ലാം തിരുവനന്തപുരത്തിൻ്റെ ഓരോ പേരുകളാണു. തിരുവനന്തപുരംപട്ടണത്തിൻ്റെബ്രഹ്മസ്ഥാനത്താണു ശ്രീ പത്മനാഭസ്വാമി ക്ഷേത്രംസ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ക്ഷേത്രത്തിൻ്റെ ബ്രഹ്മ സ്ഥാനം അതിൻ്റെ ശ്രീകോവിലാണ്.പഞ്ചമയകോശങ്ങളിൽ ആനന്ദമയകോശമാണു ശ്രീകോവിൽ. ക്ഷേത്രത്തിലെ ശ്രീകോവിലിനുള്ളിലെ മൂലവിഗ്രഹം 18 അടി നീളമുള്ള അനന്തശായി ആയിട്ടുള്ള പത്മനാഭസ്വാമിയുടെതാണ്. വളരെസങ്കീർണമായ ഒരു നിർമ്മാണ ശൈലിയായ കടുംശർക്കര യോഗത്തിലാണ് ഈ വിഗ്രഹം നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്. കടും ശർക്കരയോഗ വിഗ്രഹങ്ങൾ വളരെ സങ്കീർ

ണമായതുകൊണ്ടാണ് ഈമാ

തിരിയുള്ള വിഗ്രഹങ്ങൾ വളരെ ദുർലഭ

മായി കാണ

പ്പെടുന്നത്. അഞ്ചു തരത്തിലുള്ള മണ്ണാണ് ഇതിന് ഉപയോഗിക്കുന്നത്. അത് സ്ഥാവരദേശം, ജംഗമ ദേശം, ആനകുത്തിയ മണ്ണ്, കാളയുടെ കുളമ്പിൻ്റെ മണ്ണു .ഞണ്ടിൻ്റെ പുറ്റിൻ്റെ മണ്ണുഎന്നിവയാണു.ഇതും അനവധി ഔഷധക്കുട്ടുകളും,ഉപയോഗിച്ചാണു കടും ശർക്കരയോഗ വിഗ്രഹങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കുന്നത്. ആയതിനാൽ ഈവിഗ്രഹത്തിൽ അഭിഷേകം പതിവില്ല.അർച്ചനമാത്രം അതും, ചില പ്രത്യേകതരം പുഷ്പങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ചു മാത്രം.നിർമാല്യം മാറ്റുന്നത് മയിൽപ്പീലി ഉപയോഗിച്ചു തഴുകിമാറ്റുകയാണു പതിവ്. അഭിഷേകത്തിനു നിൽക്കുന്ന രൂപത്തിലുള്ളസ്വർണ്ണവിഗ്രഹമാണുഉപയോഗിക്കുന്നത്.ശിവേലിക്കും ഉത്സവത്തിനും മറ്റുംഉപയോഗിക്കുന്നത് ഇരിക്കുന്ന രൂപത്തിലുള്ള ഭഗവാൻ്റെ വെള്ളി വി ഗ്രഹമാണു. മൂല വിഗ്രഹം ശയിക്കുന്നു. അഭിഷേക വി ഗ്രഹംനിൽക്കുന്നു. ശിവേലി വി ഗ്രഹംഇരിക്കുന്നു. പത്മനാഭ

സ്വാമിയുടെ വിഗ്രഹത്തിനുള്ളിൽ 12008 സാളഗ്രാമങ്ങൾ അടുക്കിയിട്ടുണ്ട്.12സാളഗ്രാമങ്ങൾഒരുമിച്ചു 

ഒരുസങ്കേതത്തിൽ വെച്ച് വൈഷ്ണവ ആചാരവിധി പ്രകാരം പൂജിച്ചാൽ കുറെ വർഷ

ങ്ങൾക്കുശേഷം ഈ 12 സാള ഗ്രാമങ്ങൾക്കും  ഒരുമിച്ച് ഒരു മഹാക്ഷേത്രത്തിന്റെ ശക്തി ലഭിക്കുമെന്നാണ് ആഗമവിധി അനുശാസിക്കുന്നത് .അങ്ങനെ ഇവിടെപന്തീരായിരത്തി എട്ടു സാളഗ്രാമങ്ങൾ അടുക്കി വെച്ചി

രിക്കുന്നത്കൊണ്ട് ആയിരം മഹാക്ഷേത്രങ്ങളുടെ ശക്തിയാണ് മൂലവിഗ്രഹത്തിൽഉൾക്കൊള്ളുന്നത് എന്നാണു പറയുന്നത്. പണ്ട് 24000 സാളഗ്രാമങ്ങൾ  നേപ്പാളിലെ രാജാവ് ആന

പ്പുറത്ത്തിരുവനന്തപുരത്തേക്ക്അയച്ചു എന്നാണ് ഐതിഹ്യം അതിൽ പന്തീരായിരത്തിയെട്ട് സാളഗ്രാമങ്ങൾമൂലവിഗ്രഹത്തിൽഉപയോഗിച്ചിട്ട്ബാക്കിയുള്ളത്ഒരുകുടത്തിൽ ആക്കി പത്മതീർത്ഥത്തിൽ കുഴിച്ചു

വച്ചിട്ടുണ്ട് എന്നാണ് ഐതിഹ്യം പറയുന്നത്. ഭഗവാൻറെ തൃപ്പാദം ഭൂമിയാ

യിട്ടാണ് വിശ്വ

സിക്കുന്നത്. രണ്ട്തൃക്കണ്ണുകൾചന്ദ്രനും,സൂര്യനും, രണ്ടു തൃക്കൈകളും, നാഭിയിൽ നിന്നു ഉയരുന്ന താമരയിൽ ബ്രഹ്മാവുമായിട്ടാണ് ഭവാൻ ശയിക്കുന്നത്. ഭഗവാൻ്റെ തൃക്കൈകളുടെ താഴെ ശിവനും സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു .വളരെ അപൂർവ്വം ആയിട്ട് കിട്ടുന്ന ശൈവസാളഗ്രാമശിലയാണ് ഇവിടുത്തെ ശിവവിഗ്രഹംഎന്നാണ് പറയുന്നത്. വിഗ്രഹത്തിൻ്റെ പുറകിൽ കടും ശർക്കര യോഗങ്ങൾ ആയിട്ട് തെക്കുനിന്ന് വടക്കോട്ട് ചാമരം വീശുന്ന ഒരു സ്ത്രീ രൂപം, ഗരുഡൻ നാരദൻ, തുംബുരു 6 ആയുധ ,പുരുഷന്മാർ (6 ആയുധങ്ങൾ ദേവന്മാരുടെ രൂപത്തിൽ) വീണ്ടും ചാമരം വീശുന്ന ഒരു സ്ത്രീരൂപം. മുകളിൽ ഇരിക്കുന്നത് സൂര്യൻ സപ്തർഷികൾ ,വിഗ്രഹത്തിന്റെ മുന്നിൽ ഒരുവശത്ത് ഭൂമിദേവിയും ലക്ഷ്മിദേവിയും .ഈ വിഗ്രഹങ്ങൾ എല്ലാം തന്നെ കടും ശർക്കര യോഗത്തിൽ തന്നെ കാണാം അവരുടെ അടുത്തായിട്ടു ദേവിരുടെ പിതാക്കന്മാരായ ഭൃഗു

മുനിയേയും, മാർക്കണ്ഡേയ മഹർഷിയെയും കാണാം .ഭൂമിദേവിയുടേയും,ലക്ഷ്മിദേവിയുടേയുംവിഗ്രഹങ്ങൾഭഗവാൻറെശക്തിപ്രവാഹങ്ങളാണ് .ഈ ക്ഷേത്രം ഇന്ത്യയിലെ 108വൈഷ്ണവ് ആരാധന കേന്ദ്രങ്ങളിൽ ഒന്നായികണക്കാക്കപ്പെടുന്നു .108ദിവ്യദേശങ്ങൾ എന്നാണ് ഈ ആരാധനാ കേന്ദ്രങ്ങൾ അറിയപ്പെട്ട ന്നത്. തമിഴ് വൈഷ്ണവആചാര്യന്മാരായ ആഴ്വാർമാർ രചിച്ച ദിവ്യ കീർത്തനങ്ങൾ 108വൈഷ്ണവ് ആരാധന കേന്ദ്രങ്ങളെ പ്രകീർപ്പിക്കുന്നതാണു.അതിൽ പെട്ടതാണ് പത്മനാഭസ്വാമി ക്ഷേത്രം. യോഗ

നിദ്രയിൽ വിശ്രമിക്കുന്ന നിലയിലുള്ള വിഷ്ണുവൻറെ വിഗ്രഹമാണ് ഇവിടുത്തെ പ്രധാന ആരാധ

നാമൂർത്തി തിരുവിതാംകൂർരാജവംശത്തിന്റെഅധികാരവും ശക്തിയും വർധിപ്പിച്ചു രാജ്യവിസ്തൃതിയും ഇരട്ടിപ്പിച്ച അനിഴംതിരുനാൾമാർത്താണ്ഡവർമ്മ മഹാരാ

ജാവാണ് ഇന്നത്തെ രീതിയിൽ ഈ ക്ഷേത്രം പുതുക്കിപ്പണിതത്.ക്ഷേത്രനിർമ്മിതിയുടെ പൂർത്തീകരണംമുൻനിർത്തി മുറദീപം ഭദ്രദീപംഎന്നിങ്ങനെ ആരാധന ഉത്സവങ്ങളും ഏർപ്പെടുത്തി.ഋഗ്വേദം,  സാമവേദം, യജുർവേദം എന്നിങ്ങനെ മൂന്നു വേദങ്ങളും പാരമ്പര്യ രീതിയിൽ പല ആവർത്തി ചൊല്ലുന്നതാണ് മുറജപത്തിലെ പ്രധാന ചടങ്ങ് ഓരോ ആറു വർഷംകൂടുമ്പോഴുംഇപ്പോളും ഇത്ആവർത്തിക്കുന്നുണ്ട്.

ദിവാകര മുനിയുടെയും വില്യമംഗലം സ്വാമിയുടെയും കഥകൾ ഐതിഹ്യം ആണെങ്കിലും പത്മനാഭസ്വാമി ക്ഷേത്രോൽപ്പത്തിക്കു കാരണക്കാരി പെരുമാട്ടുകാളിയുടെ കഥ യഥാർത്ഥ സത്യമാണ്. ചരിത്രാന്വേഷണകർ എത്തി

ച്ചേരുന്നത് ആ വഴിക്ക് തന്നെ. സ്റ്റേറ്റ്മാനുവരിലും കാസ്റ്റ് ആൻഡ് റൈറ്റ്സിലും തിരുവിതാംകൂർ സെൻസസ് റിപ്പോർട്ടിലും മഹാദേവ ദേശായിയുടെ കേരളചരിത്രത്തിൽ ഇത് വളരെവ്യക്തമായി തന്നെ പെരുമാട്ടുകാളിയെ കുറിച്ച് രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. പെരു

മാട്ടുകാളിയും, ശ്രീപത്മനാഭ ക്ഷേത്രോൽപ്പത്തിയുംതമ്മിൽ അഭേദ്യമായ ബന്ധമാണ് ചരിത്രരേഖകളിൽ ഉള്ളത്. പ്രസിദ്ധചിത്രകാരനും ഭാഷാ ഗവേഷണക്കും ആയിരുന്ന ശ്രീ ശൂരനാട്ട് കുഞ്ഞൻപിള്ള ചരിത്രങ്ങൾ നിറഞ്ഞവഴിത്താരകൾ എന്നലേഖനത്തിൽശ്രീപത്മനാഭസ്വാമി ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രതിഷ്ഠയ്ക്ക് ആദ്യ നിവേദ്യം ഒരു ചിരട്ടയിൽ കൊടുത്തതായാണുന്നത്. പക്ഷേ മാമ്പഴം അല്ലപുത്തരിക്കണ്ടത്ത് വിളഞ്ഞുകിടന്ന നെല്ലരി കൈക്കുത്തിൽ വെച്ച് ഞെരടി പകുതിതൊലിച്ചതും പകുതി തൊലിയാത്തതുമായാണ് ഒരു കണ്ണൻചിരട്ടയിൽ വച്ച് ആദ്യ നിവേദ്യമായി ശ്രീപത്മനാഭനു സമർപ്പിച്ചത് ആ ചിരട്ടയ്ക്ക് പകരം ഇന്ന് സ്വർണ്ണ ചിരട്ടയി

ലാണ്നിവേദ്യംഅർപ്പിച്ച്പോരു

ന്നത് .മതിലകം രേഖകളിൽ പരാമർശിക്കുന്നഐതിഹ്യപ്രകാരംശ്രീപത്മനാഭസ്വാമിക്ഷേത്രംതുളുസന്യാസിയായദിവാകര മുനിയാൽ കലിയുഗാരംഭത്തിൽ900-കളിൽപ്രതിഷ്ഠിതമായതാണ്. ദിവാകര മുനി വിഷ്ണു പാദം പ്രാപിക്കു

ന്നതിനായി കഠിന തപസ്സു അനുഷ്ഠിക്കുകയും,തപസിൽസന്തുഷ്ടനായമഹാവിഷ്ണു ബാലരൂപത്തിൽപ്രത്യക്ഷപ്പെടുകയുംചെയ്തു .ആശിശുവിനെ കണ്ട മുനി സന്തുഷ്ടനായി  തൻറെ പൂജാവേവേളയിൽ ആ ദിവ്യ കുമാരന്റെ ദർശനംതനിക്ക് നിത്യവുംലഭ്യമാകണമെന്ന്  പ്രാർത്ഥിച്ചു. തന്നോട് അപ്രീയമായി പ്രവർത്തിക്കുന്നവരെ താൻ ഉണ്ടാകുമെന്ന് ബാലൻസമ്മതി

ക്കുകയുംചെയ്തു പലപ്പോഴും മുനിയുടെമുന്നിൽ ബാലൻ വികൃതിപ്രകടിപ്പിക്കുമായിരുന്നു. ക്രമേണ അത്അനിയന്ത്രിതമായി മാറി. മുനി ധ്യാനനിരതനായിരിക്കുവേ മഹാവിഷ്ണുവിന്റെപ്രതീകമായിപൂജിച്ചിരുന്ന സാളഗ്രാമം ബാലൻ വായ്

ക്കുള്ളിൽആക്കി. മുനി ഇടത് കൈകൊണ്ട് ബാലനെ തള്ളി മാറ്റി .ഇനിഎന്നെകാണണമെങ്കിൽ അനന്തൻകാട്ടിൽ വരണം എന്ന് പറഞ്ഞ് ബാലൻഅപ്രത്യക്ഷനായി എന്ന്ഐതിഹ്യം. ബാലന്റെ വേർപിരിയലിൽ ദുഃഖിതനായ മുനി ബാലനെ കാണാൻ അനന്തൻകാടുകൾ തേടി യാത്ര തുടർന്നു. ആയിരുന്നു ദിവാകരമുനിയല്ല വില്യമംഗലം ആയിരുന്നുഅനന്തൻകാട്ടിൽ വന്നതെന്നും, ദർശനം അദ്ദേഹത്തിനു ആണു ലഭിച്ചത് എന്നും മറ്റൊരു ഐതിഹ്യം കൂടി ഉണ്ട് ...ഒരിക്കൽഗുരുവായൂരപ്പന്വില്വമംഗലം ശംഖാഭിഷേകം നടത്തുകയായിരുന്നു അപ്പോൾ ഭഗവാൻ വന്നു അവൻറെ അദ്ദേഹത്തിൻറെ കണ്ണിൽ പൊത്തിപ്പിടിച്ചു ദേഷ്യം വന്ന വില്യമംഗലം ഇതിനെതിരെ പറഞ്ഞപ്പോൾ ഭഗവാൻ കാട്ടിലേക്ക് പോയി അനന്തൻകാർട്എവിടെയാണെന്ന്അറിയാത്തവില്യമംഗലം അവിടം തപ്പി നടന്നു. അതിനിടയിൽ തൃപ്രയാർ എത്തിയപ്പോൾ അത് ശുചീന്ദ്രം സ്ഥാണനാഥപ്പെരുമാളുടെ  ജടയാണെന്ന് തിരിച്ചറിഞ്ഞു. ദിവാകര മു കിയാണോ, വില്യമംഗലം ആണോ എന്ന് വിഭിന്നാഭിപ്രായം ഉണ്ടെങ്കിലും ഒരു പുലയ സ്ത്രീയുടെ സാന്നിധ്യം രണ്ട് കഥകളിലും പറയുന്നുണ്ട്. യാത്രക്കിടയിലെവിശ്രമവേളയിൽ ഒരു പുലയ സ്ത്രീ തന്റെ മകനെ ശാസിക്കുന്നത് കേൾക്കാൻ ഇട വന്നു.ഞാൻ നിന്നെ ഞാൻ അനന്തൻകാട്ടിലേക്ക്വലിച്ചെറിയുംഎന്നസ്ത്രീയുടെവാക്കുകൾ അദ്ദേഹം ശ്രദ്ധിച്ചു മുനി കാട്ടിലേക്ക് പോവുകയും അവിടെഅനന്തശയനത്തിൽ സാക്ഷാൽ പത്മനാഭസ്വാമി നിദ്ര കൊള്ളുന്ന ദൃശ്യംലഭിക്കുകയും ചെയ്തു മുനി പിന്നീട് ദർശനത്തിനായി അവിടെ അവസാനിപ്പിച്ചു അധികം വൈകിയില്ല അവിടെ ഉണ്ടായിരുന്ന വൻ വൃക്ഷം കടപുഴയ്ക്ക് വീഴുകയും മഹാവിഷ്ണു അനന്തശയയായി മുനിക്ക് മുമ്പിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുകയും ചെയ്തു ഭഗവാൻറെ ശിരസ്സ്തിരുവല്ലത്തും പാദങ്ങൾ തൃപ്പാപ്പൂരും ഉപദര ഭാഗം തിരുവനന്തപുരത്തുമായികാണപ്പെട്ടു. ഇന്ന് മൂന്നെടുത്തും ക്ഷേത്രങ്ങൾ ഉണ്ട് ഭഗവത് സ്വരൂപം പൂർണമായി ദർശിക്കുവാൻ കഴിയാത്ത വണ്ണംവലിപ്പമുള്ളതായിരുന്നത്രേ. തന്റെ കൈവശം ഉണ്ടായിരുന്ന യോഗദണ്ഡിൻ്റെ മൂന്നിരട്ടി നീളമായി ഭഗവസ്തുരൂപം ദർശിക്കാൻ ആകണമെന്ന് പ്രാർത്ഥിച്ചു. പ്രാർത്ഥന ഫലിച്ചതിനാൽ ഇന്ന് കാണുന്ന രൂപത്തിൽദർശനംകിട്ടിയെന്നു ഐതിഹ്യം പറയുന്നു മുനി ഭക്ത്യാദരപൂർവം ഭഗവാനെ വന്ദിക്കുകയും,പൂജാദികർമ്മങ്ങൾആരംഭിക്കുകയുംചെയ്തു.കാസർഗോഡ് ജില്ലയിലുള്ള അനന്തപുരം തടാക ക്ഷേത്രമാണ് ഈ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ മൂലസ്ഥാനം എന്ന് കരുതുന്നവരും ഉണ്ട്.